De dagvoorzitter heet u welkom en geeft een korte introductie over het programma.

Tremor is de meest voorkomende bewegingsstoornis bij volwassenen. Omdat een trillende beweging opvalt, speelt schaamte vaak een grote rol.

Om een behandelinterventie te starten, is het nodig om na te gaan wat voor tremor het is, en wat de oorzaak kan zijn. Bijvoorbeeld: een 60-jarige vrouw, die jarenlang antidepressiva gebruikt en bij wie na dosisverhoging een houdingstremor ontstaat, vergt een andere behandeling dan een 50-jarige man die een rusttremor ontwikkelt na starten met natriumvalproaat. Hetzelfde geldt voor een 35-jarige vrouw waarbij van de ene op de andere dag een lastig te classificeren tremor ontstaat, of een 40-jarige man die lithium gebruikt en klaagt over een intentietremor (‘ik tril als ik iets wil pakken’) en wankel lopen.

Ook is er kennis nodig over welke middelen welk type tremor kan veroorzaken en uiteraard hoe tremor te behandelen is. Er wordt tijdens deze lezing veel beeldmateriaal getoond en een handige checklist gedeeld om de tremor te onderzoeken.

Eetstoornissen zoals anorexia of boulimia nervosa of een eetbuistoornis, zijn ernstige psychiatrische stoornissen die gepaard gaan met een hoge mortaliteit en morbiditeit. De behandelingen die er zijn, zijn slechts in circa de helft van de gevallen succesvol. Het aandeel van farmacotherapie is eveneens beperkt. Toch zijn er wel degelijk verschillende farmacotherapeutische en andere (biologische), soms innovatieve behandelopties, waarvan tijdens deze lezing een overzicht gegeven wordt.

Tijdens de lezing zal er ingegaan worden op de verschillen tussen mannen en vrouwen met betrekking tot de psychiatrie, waarbij ook de respons op psychofarmaca aan bod komt.

Acute bewegingsstoornissen komen frequent voor, worden soms onvoldoende herkend, of verward met psychiatrische ziektebeelden en niet of verkeerd behandeld. Enkele voorbeelden: een houdingstremor wordt behandeld met anticholinergica, oculogyre crisen worden als functioneel geduid, bradykinesie wordt als bewegingsarmoede bij depressie gezien en een geagiteerde depressie wordt met acathisie verward.

Weinig bekend maar van groot belang is dat bewegingsstoornissen bij psychosen een prognostische waarde hebben voor symptomatologische, cognitieve en functionele uitkomst.

Om medicatie geïnduceerde bewegingsstoornissen te screenen bespreken we het bewegingsstoornissen onderzoek wat in 5 minuten uit te voeren is.

Stemmingsstabilisatoren vormen de hoeksteen van de behandeling van de bipolaire stoornis. Het weloverwogen kiezen van de juiste stemmingsstabilisator voor iedere individuele patiënt is echter niet eenvoudig. Tijdens deze workshop bespreekt dr. Max de Leeuw de effectiviteit van de verschillende stemmingsstabilisatoren, hun bijwerkingen en de gewenste dosering, aangevuld met casuïstiek. Ook gaat hij in op de vraag hoe het gebruik door patiënten met een bipolaire stoornis gemonitord kan worden.

Farmacogenetica speelt een steeds belangrijker rol bij het voorschrijven van psychofarmaca, soms doordat patiënten ongevraagd hun farmacogenetisch profiel presenteren. Dr. Pierre Bet neemt u mee langs alle onderdelen van de richtlijn Farmacogenetica, en bespreekt aan de hand van casuïstiek de belangrijkste principes en toepassingen van de farmacogenetica.

We weten dat verschillende subgroepen psychofarmaca flinke gewichtstoename veroorzaken, soms leidend tot somatische comorbiditeit. Dr. Melissa Chrispijn bespreekt tijdens deze workshop het werkingsmechanisme van deze psychofarmaca-geïnduceerde gewichtstoename, alsook verschillende behandelopties daarvoor.

Sommige psychofarmaca leiden tot haarverlies, een hinderlijke maar onderbelichte bijwerking. Tijdens deze workshop bespreekt drs. Nicole Looman de huidige inzichten op het gebied van psychofarmaca-geïnduceerd haarverlies en de behandel(on)mogelijkheden bij patiënten bij wie deze bijwerking optreedt. Ook gaat zij in op de fysiologische aspecten van haargroei en de oorzaken en vormen van haarverlies.

Diverse subgroepen psychofarmaca kunnen slaapstoornissen bestrijden, maar ook veroorzaken. Drs. Maaike van Veen bespreekt tijdens deze workshop de invloed van deze verschillende psychofarmaca, alsook de werkingsduur en bijwerkingen, resulterend in praktische adviezen over het behandelen van slaapproblemen. Zij gaat speciaal in op de stappen die nodig zijn om slaapmedicatie verantwoord af te bouwen.

Momenteel wordt de richtlijn Depressie uit 2013 herzien; dit najaar is een groot deel van de teksten gereed voor de externe commentaarronde. Tijdens deze workshop legt dr. Eric Ruhé de commentaarversie alvast aan u voor. U krijgt inzicht in welke middelen als eerste keus wordt aanbevolen, en hoe u – via gedeelde besluitvorming met de patiënt – tussen deze middelen kunt kiezen. Ook komt het aangepaste behandelalgoritme aan bod.

Het voorschrijven van antipsychotica op basis van rationele argumenten lijkt vanzelfsprekend, maar gebeurt niet altijd. Antipsychotica verschillen vooral in hun bijwerkingen, en op basis daarvan zijn rationele keuzes te maken. Dr. Jan Bogers bespreekt tijdens deze workshop de verschillende rationele stappen in een antipsychotische behandeling en de verschillen en overeenkomsten tussen antipsychotica. Ook staat hij stil bij de nieuwste inzichten met betrekking tot de doseringen.